به نقل از «فارس»

رسم خوشمزه چهارمحالی‌ها در شب عید

تاریخ انتشار: ۲۸ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۳۶۰۳۰۲

به گزارش خبرگزاری فارس از شهرکرد، هر منطقه علاوه بر رسوم مشترک با سایر مناطق ایران برای نوروز، آداب و آیین‌های منحصربه‌فردی هم دارد که نسل به نسل منتقل شده است و مردم همچنان پایبند به انجام آن هستند.

مردم چهارمحال و بختیاری هم با خانه تکانی و تمیز کردن خانه‌هایشان قبل از تحویل سال، به استقبال نوروز می‌روند و سبزه عید برای آنان اهمیت خاصی دارد و آن را به نشانه اینکه سالی سبز و پربرکت داشته باشند خودشان آماده می‌کنند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

یکی از سنت‌های مردم چهارمحال و بختیاری برگزاری «عید رفتگان» است که این مراسم یک روز قبل از روز عید است و در بین ایل بختیاری‌ به عید علفه یا علفا معروف است، در این روز افراد به زیارت اهل قبور رفته و بر روی مزار آن‌ها سبزه قرار می‌دهند و عود و شمع روشن می‌کنند.

تهیه گندم برشته یا بو داده، پخت سمنو، رفتن به امامزاده‌ها قبل یا بعد از تحویل سال، عیدی گرفتن به روش شال‌اندازی، عیدی بردن برای زوج‌های جوان، عیدی بردن برای دختری که هنوز در دوران نامزدی یا عقد به سر می‌برد، مراسم شنبه‌گردی، روشن‌کردن شمع یا چراغ در امامزاده و غذای شب عید، از دیگر رسوم دیرینه استان چهارمحال و بختیاری است.

آیین چراغ‌بران رسمی کهن و دیرینه در شهرکرد

آیین چراغ‌بران یکی از رسومی است که در شهرکرد مرکز استان برگزار می‌شود به این صورت که ساکنان شهرکرد هرساله با غروب خورشید در آخرین روز از اسفند، چراغ‌های نوروزی خود را که اغلب شامل انواع چراغ‌های نفتی و گازی است به امامزاده حلیمه و حکیمه خاتون این شهر می‌برند.

در ضلع جنوبی حیاط مرکزی امامزاده اتاقک کوچکی قرار دارد که در این زمان جمعیت بسیاری از زنان و مردان چراغ به دست در مقابل آن ایستاده‌اند و منتظرند تا یکی از سادات که از خادمان امامزاده نیز هست چراغ آن‌ها را روشن کند. 

البته مکان روشن کردن چراغ‌ها قبل از انتقال به اتاق مخصوص متولی امامزاده در داخل بنای هشتی شکل بقعه و در جوار ضریح امامزادگان واقع شده بود.

در آن دوران حداقل ۷۰ سال پیش شمع بزرگی که برای تأمین روشنایی در شب از آن استفاده می‌شد و به روشنایی امامزاده معروف بود در گوشه‌ای از بقعه قرار داشت و خادم امامزاده چراغ‌های نوروزی را با استفاده از آن روشن می‌کرد. 

هریک از صاحبان چراغ پس از سپردن چراغ خود به خادم امامزاده مبلغی را به نام «پاچراغی» به خادم تحویل می‌دهد. پاچراغی که بسته به توان مالی افراد، مبالغ مختلفی را شامل می‌شود در واقع هدیه صاحب چراغ به روشن‌کننده آن به شمار می‌آید. در گذشته این هدیه شامل مقداری گندم یا آرد، چند قرص نان، شاخه‌ای نبات و یا چند عدد تخم‌مرغ بود که با گذر زمان جای خود را به سکه‌های یک ریالی، پنج ریالی و امروزه به اسکناس‌های چند هزار تومانی داده است.

پخت کوفته شب عید از خوشمزه‌ترین رسوم مردم چهارمحال و بختیاری در شب عید

از سنت‌های زیبای مردم چهارمحال و بختیاری که شب قبل از عید نوروز، در روز عید علفا یا علفه و در بیشتر نقاط استان چهارمحال و بختیاری، شهرستان شهرکرد، بخصوص در شهر شهرکرد انجام می‌شود، کوفته‌پزان است که یکی از رایج‌ترین غذاهای شب عید در بین مردم است.

برای درست کردن کوفته به روش سنتی، زنان با تهیه مواد اولیه شامل برنج، گوشت گوساله، نخود، پیاز، سبزیجات معطر و آلوچه و یا کشمش، که بسیار مغذی و متناسب با طبیعت سردسیر منطقه است، از عصر آخرین شب سال مشغول به پخت کوفته می‌شوند.

روش پخت کوفته به این صورت است که گوشت را در هاون سنگی و با دسته ‌هاون چوبی می‌کوبند. (در حال حاضر، به جای کوبیدن گوشت در هاون، آن را چند بار چرخ می‌کنند) وقتی که لِه شد، نخود و برنج خیسانده شده را به همراه سبزی و نمک و ادویه به آن اضافه کرده و می‌کوبند. سپس آن را از هاون خارج کرده و حسابی وَرز می‌دهند تا کاملا مخلوط شود.

سپس آن را به شکل گلوله‌هایی به اندازه مشت دست در می‌آورند و در بین آن تخم‌مرغ آب‌پز، گردو، آلو خشک و کشمش گذاشته می‌شود، سپس کوفته‌های آماده شده را دونه دونه داخل قابلمه‌ای که از قبل کمی برنج با مخلفات دلخواه شامل سبزیجات یا گوجه و آلوچه در آن طبخ شده قرار می‌دهند و حرارت را کم می‌کنند تا پخته شود. 

کوفته از غذاهای مشهور قدیمی و پرطرفدار است و همانطور که گفته شد برای طبخ آن از انواع سبزی‌های معطر و گوشت قرمز استفاده می‌شود و بر پایه مواد تشکیل‌دهنده خود به انواع مختلف تقسیم می‌شود. کوفته با وجود مواد مغذی، دارای ارزش غذایی بالایی است. یکی از مهم‌ترین نکات برای پخت این غذای لذیذ، این است که کوفته باید شکل گرد خود را از دست ندهد و مزه واقعی خود را حفظ کند.

معمولا این غذا را خانواده‌ها به تنهایی درست نمی‌کنند و چند خانواده مهمان یک خانواده می‌شوند که اغلب بزرگترها(پدر و مادرها) میزبان هستند و این غذا را به صورت دسته‌جمعی درست می‌کنند.

گاهی بعضی از خانواده‌ها این غذا را به مقدار زیاد درست می‌کنند و از آن برای خانواده‌هایی که به نظر می‌رسد آن را درست نکنند می‌فرستند. از قبیل پیرزن و پیرمردهایی که به تنهایی زندگی می‌کنند، خانواده‌هایی که توانایی مالی یا مهارت پخت این نوع غذا را ندارند، خانواده‌های عزاداری که به تازگی عزیزی را از دست داده‌اند و به خاطر غمی که دارند به این مراسمات توجهی ندارند، خانواده‌هایی که دختر جوان نامزد، عقد کرده و یا تازه عروس دارند و ...

زنان محلی معمولا به هنگام انجام مراحل پخت کوفته، اشعاری را نیز زمزمه می‌کنند از جمله:

شب عید علفا                 زن قاضی سر پا

چی می‌زاد                   شاه زول قبا(منظور شاهزاده است)

شب علفا                     کوفته به پا

از آسمون کوفته میاد         شمر پدر سوخته میاد

پایان پیام/ ۶۸۰۲۴

منبع: فارس

کلیدواژه: استقبال از عید نوروز آیین چراغ بران مردم چهارمحال و بختیاری خانواده ها پخت کوفته چراغ ها شب عید

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۳۶۰۳۰۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

۷ سوغاتی خوشمزه زنجان که باید حتماً امتحان کنید

آفتاب‌‌نیوز :

خرید سوغاتی یکی از آداب‌ورسوم سنتی و قدیم ما مردم ایران است که هنوز هم به آن پایبند هستیم. شیرینی‌های زنجانی از‌جمله محبوب‌ترین سوغاتی‌های این شهر هستند که در جای‌جای ایران نیز طرفداران خاص خود را دارند. در ادامه، معروف‌ترین سوغاتی‌های خوراکی این شهر را خدمت شما عزیزان معرفی می‌کنیم. تا پایان همراه ما باشید.

شیرینی شستی

اگر قصد خرید بلیط قطار زنجان و سفر به این شهر را دارید، بد نیست که به بازار‌های محلی آن برای خرید خوراکی‌های سنتی زنجان نیز سری بزنید. شیرینی خشک شستی مهم‌ترین و اصلی‌ترین سوغات شهر زنجان است که طعمی بسیار لذیذ و خوشمزه دارد. علت این‌که نام این شیرینی را شستی گذاشته‌اند؛ درواقع به‌خاطر طرز تهیه آن است که با انگشت شست قسمت میانی خمیر شیرینی را گود کرده و داخل آن را با عسل، شیره انگور، خرما و مربا پر می‌کنند.

آرد برنج، آرد سفید، پودر قند، زرده تخم‌مرغ، روغن و پودر هل از اصلی‌ترین مواد تهیه این شیرینی ساده و خوشمزه هستند. مردم قزوین برای پخت این شیرینی ابتدا پودر قند الک‌شده را با روغن مخلوط می‌کنند و در مرحله بعد به تدریج آرد سفید را به آن می‌افزایند. مخلوط آرد برنج و هل در گام بعدی به ترکیب اضافه و مخلوط می‌شود؛ پس از ده دقیقه ورز‌دادن، آن را به مدت دو ساعت در یخچال قرار می‌دهند. در مرحله بعد، شیرینی را قالب زده و با انگشت شست حالت می‌دهند. شیرینی‌های نیمه‌آماده باید برای مدت ۲۰ دقیقه در فر ۱۷۰ درجه بمانند. اگر موفق به تهیه بلیط پیش فروش قطار زنجان نشدید، حتما این دستور پخت خوشمزه را دنبال کنید.

نان اردک

نان اردک یا نان اگرده نام یکی دیگر از خوراکی‌های خوشمزه زنجان است که حتما باید طعم لذیذ آن را امتحان کنید و آن را به‌عنوان سوغاتی به دوستان خود هدیه دهید. جالب است بدانید که اگرده درواقع نوعی شیرینی است که به‌خاطر حجم کم شکر آن و طعم بسیار کم شیرینی که دارد، به آن نان می‌گویند.

آرد گندم، شیر، تخم‌مرغ، کره، شکر، پودر خمیرمایه و زعفران از ترکیبات این شیرینی سنتی هستند که خیلی سریع و راحت آماده می‌شود. اگر موفق به خرید پیش فروش بلیط قطار و سفر به شهر زنجان شدید، حتما در بازار‌های سنتی به‌دنبال این نان خوشمزه باشید.

انگشت‌پیچ

اگر از آن دسته افرادی هستید که چشیدن طعم شیرینی‌های سنتی هر شهر و دیار برای شما جذابیت دارد، حتما با ذوق و شوق بیشتری به‌دنبال رزرو بلیط قطار زنجان و سفر به این شهر هستید؛ چراکه انگشت‌پیچ در بین شیرینی‌های محلی زنجان محبوبیت بیشتری دارد.

همان‌طور‌که از نام این خوراکی خوشمزه نیز مشخص است، در تهیه آن از موادی مانند عسل و شیره انگور برای انگشت‌پیچ‌کردن این شیرینی استفاده می‌کنند. سفیده تخم‌مرغ، آب، شکر و گلاب از اصلی‌ترین مواد تهیه این شیرینی خوشمزه و کم‌خرج هستند که برخلاف دیگر شیرینی‌ها از آرد در آن استفاده نمی‌شود.

نان برنجی

نان برنجی نام یکی دیگر از سوغاتی‌های زنجان است که علاوه‌بر این شهر، در کرمانشاه، میبد و قزوین نیز پخته می‌شود؛ درواقع آن‌چه که این شیرینی را در هر شهر متمایز می‌کند، دستور تهیه آن است که عطروطعم متفاوتی به آن می‌دهد. بد نیست بدانید، زنجانی‌ها معتقدند که شیرینی برنجی برای بار اول در این شهر پخته شده و دستورالعمل اصلی متعلق به آن‌هاست.

این شیرینی زنجانی در دو نوع ساده و زعفرانی به بازار عرضه می‌شود که برای تهیه آن از آرد برنج، شکر، آرد گندم، تخم‌مرغ، گلاب و روغن استفاده می‌کنند. با‌توجه‌به این‌که میزان شکر استفاده‌شده در این شیرینی بسیار کم است، آن را نان برنجی می‌نامند؛ بنابراین، اگر قصد خرید این سوغاتی از کارگاه‌های تولیدی را دارید، می‌توانید برای پخت شیرینی‌های خود شکر بیشتری درخواست کنید.

سقز

مگر می‌شود در فکر خرید بلیط پیش فروش قطار زنجان بود و به سقز فکر نکرد؟ سقز یکی از خوشمزه‌ترین و اصیل‌ترین سوغاتی‌های شهر زنجان است که طرفداران زیادی در سراسر کشور دارد. این خوراکی درواقع صمغ درختی به همین نام است که به‌شکل طبیعی و یا با ایجاد شیار در تنه درختان بنه، کندر و پسته کوهی استخراج می‌شود؛ به‌همین‌دلیل، خواص غذایی و دارویی بسیاری دارد.

مصرف این گیاه برای درمان یبوست، پاکسازی معده، جلوگیری از پوسیدگی دندان، رفع بوی بد دهان، تقویت چشم، تقویت سیستم ایمنی بدن، کنترل دیابت و رفع مشکلات قلبی-عروقی بسیار مفید و مقوی است؛ به‌عبارتی، جویدن سقز به شما کمک می‌کند تا سالم‌تر بمانید.

غاز یاغی

پاغازه یا غاز یاغی گیاهی با طبع گرم و خشک است که خواص دارویی مختلفی مانند خاصیت ضدعفونی و ملین دارد. هورمون‌های طبیعی این گیاه نیز برای تعدیل ترشحات غدد داخلی بدن بسیار مفید هستند؛ بنابراین، اگر قصد خرید یک سوغاتی سالم و مقوی برای عزیزان خود دارید، خرید غاز یاغی در کنار سایر خوراکی‌ها را از یاد نبرید. روش مصرف آن هم بسیار ساده است؛ باید مشابه سایر دمنوش‌ها آن را آماده و میل کنید.

والک یا پیاز کوهی

والک یا سیر وحشی که از آن به‌عنوان گیاه شگفت‌انگیز بدن نیز یاد می‌شود، خواص دارویی و درمانی بسیاری دارد و به‌همین‌دلیل نام آن را در لیست بهترین و معروف‌ترین سوغاتی زنجان آورده‌ایم.

این گیاه خودرو که ساقه‌ای مثلثی شکل و برگ‌هایی شبیه به گیاه زنبق دارد، در بهار هر سال شکوفا می‌شود و سرشار از کلسیم و ویتامین‌های ضروری بدن است؛ بنابراین، اگر موفق به تهیه پیش فروش بلیط قطار زنجان و سفر نوروزی به این شهر شدید، حتما والک را برای افزودن به کوکو، آش، سوپ و سایر خوراکی‌ها، خریداری کنید و از طعم فوق‌العاده غذا‌های خود لذت ببرید.

راهنمای خرید بلیط قطار زنجان

حال که با معروف‌ترین و پرطرفدارترین خوراکی‌های شهر زنجان آشنا شده‌اید، بد نیست که قبل از رزرو بلیط پیش فروش قطار مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری این شهر را نیز بشناسید. فلای تودی که معتبرترین سایت فروش بلیط قطار و هواپیما در کشور است، در خدمت شماست تا ارزان‌ترین بلیط قطار زنجان را خریداری کنید. با استفاده از ابزار تقویم قیمتی سایت نیز می‌توانید قیمت فروش بلیط‌ها را در تاریخ‌های نزدیک به تاریخ سفر خود بررسی کرده و درنهایت، گزینه‌ای را خریداری فرمایید که از‌نظر قیمتی اقتصادی‌تر است.